Miluś, Burak i Bakłażan - dawne tłumaczenia imion z "Donalda i spółki"

Miluś, Burak i Bakłażan - wbrew pozorom nie chodzi tu o warzywniak czy Przygody Tintina, lecz są to dawne polskie imiona paru znanych postaci zamieszkujących Kaczogród i Myszogród.
Zanim ugruntowały się tłumaczenia, które kojarzy dzisiaj każdy fan, ponad trzy dekady temu na polskim rynku pojawił się magazyn Donald i spółka. Było to pierwsze w Polsce pismo przedrukowujące włoskie komiksy Disneya, dzięki czemu polscy czytelnicy mogli poznać wiele dotąd nieznanych postaci, często pod dziwnymi z dzisiejszej perspektywy imionami. 

Więcej o historii Donalda i spółki znajdziecie w tekście, który przygotowaliśmy pod koniec ubiegłego roku z okazji trzydziestej rocznicy wydania ostatniego numeru. Nie chcemy powtarzać tego samego, ale pokrótce przybliżymy najważniejsze fakty - było to wydawane od 1991 do 1994 roku pismo, które można przyrównać do późniejszego Komiksu Gigant. Różniło się jednak odrobinę formatem, a każdy numer liczył nie 256 stron, lecz tylko 96.  W ostatnim, 43. numerze pojawiła się zapowiedź wydania drugiej serii magazynu, która jednak nigdy nie została zrealizowana. 

Obecnie imiona najważniejszych disnejowskich postaci są w języku polskim ustandaryzowane i praktycznie nie zdarza się, żeby były one tłumaczone w inny sposób niż zostało to powszechnie przyjęte. Nie zawsze jednak tak było. Donald i spółka zaczął być wydawany w połowie 1991 roku, czyli ledwie rok po powrocie regularnych wydań z komiksami Disneya do Polski po kilku dekadach przerwy. Rynek polskich wydań komiksów disnejowskich wówczas był bardzo młody i z tego wynikało wiele zmian, czasem tylko w ramach Donalda i spółki jedna postać występowała pod wieloma imionami. 

Taka sytuacja nie występowała tylko w magazynie Donald i spółka, lecz w większości polskich wydań disnejowskich komiksów w latach 90., jednak w przypadku tego pisma doszło do nagromadzenia tłumaczeń, które z dzisiejszej perspektywy brzmią dziwnie. Wynikało to po części z tego, że było to pierwsze pismo z włoskimi komiksami Disneya w Polsce, ale w przypadku 10 pierwszych wydań dochodzi do tego fakt, że przełożyła je Agata Ostajewska-Sobków, które później nie odpowiadała za przekłady disnejowskich historii. Dopiero od 11. numeru serię przejął Michał Wojnarowski, który tłumaczył większość komiksów Disneya do końca XX wieku, i odpowiada za wiele imion, które są używane do dziś.

Jakie ciekawe imiona postaci mogliśmy spotkać w Donaldzie i spółce?

Miluś, czyli Goguś (Gladstone Gander)

W 1. numerze Donalda i Spółki w komiksie Wujek Sknerus i Ręka Ghornów Goguś został przetłumaczony jako Miluś. W tym wypadku jednak nie była to inwencja tłumaczki Donalda i spółki, ponieważ dokładnie tak samo został nazwany Goguś w jednym z pierwszych numerów Donald Duck, za którego przekład odpowiadał Mariusz Arno Jaworowski.
Nie było jednak to pierwsze imię Gogusia w polskich przekładach, ponieważ wcześniej w piśmie Mickey Mouse pojawił się jako Gąsior Gladstone. Imię Goguś zawdzięczamy polskiej wersji dubbingowej Kaczych opowieści, a od 1992 roku zaczęło się regularnie pojawiać w komiksach.

Albert Einkwak, czyli profesor Gladiusz Kwaczyński (Ludwig Von Drake)

W 1.  numerze Donalda i Spółki w komiksie Wujek Sknerus i Ręka Ghornów Gladiusz został przetłumaczony jako Albert Einkwak, co najpewniej było nawiązaniem do Alberta Einsteina. Natomiast w 43 numerze w komiksie Prawdziwa tajemnica Atlantydy został przetłumaczony jako Gladiusz Guru. 
Historia tłumaczenia imienia tej postaci jest jednak dużo bardziej skomplikowana, jeszcze pod koniec XX wieku Kwaczyński pojawiał się w komiksach jako Mędrek, dopiero na początku tego wieku regularnie zaczęto używać obecnego tłumaczenia, a w animacjach do dziś używane jest oryginalne imię Ludwig Von Drake. 

Kłopotek i Glendzion, czyli Zapotek (Zapotec) i Marlin

Sprawa z dwoma naukowcami posiadającymi wehikuł czasu jest trochę bardziej skomplikowana. W 1 numerze Donalda i spółki w komiksie Sprawa Eiffela Zapotek został przetłumaczony jako Kłopotek, natomiast Marlin był Marlinem, podobnie jak w oryginale i obecnie wydawanych komiksach.
Natomiast w 17.numerze Donalda i spółki w komiksie Dziedzictwo Mozarta i 33. numerze w komiksie Człowiek z lodu Marlin został przetłumaczony jako Glendzion, natomiast Zapotek był już Zapotkiem. Imię Glendzion pojawiło się też w pierwszej serii Giganta, co oznacza, że dopiero pod koniec lat 90. Zapotek i Marlin zostali Zapotkiem i Marlinem.

Bassettoni, czyli Komisarz O'Hara (Chief O'Hara)

W 1. numerze Donalda i spółki w komiksie Sprawa Eiffela, w 4. numerze w komiksie Mickey i afera w Marsogrodzie oraz w 10. numerze w komiksie Zagrożenie magnetyczne Komisarz O'Hara został przetłumaczony jako Bassetoni, co wprost nawiązuje do włoskiej wersji jego imienia (Basettoni). Nie był to jedyny podobny przypadek, ponieważ w pierwszej serii Komiksu Gigant pojawił się jako Baset.
Natomiast w 15. numerze Donalda i spółki w komiksie Kradzież w pociągu był komendantem, a nie komisarzem, podobnie jak w kilku innych przekładach sprzed paru dekad. W połowie lat 90. ostatecznie przyjęło się obecnie używane nazwisko i ranga.

Paskud i Szpanuś, czyli Jones (Anacleto)

W 1. numerze Donalda i spółki w komiksie Donald rzeźbiarzem Jones został przetłumaczony jako Paskud, natomiast w 18. numerze w komiksie Mechaniczny potworek pojawił się jako Szpanuś. W obu historiach nie pojawił się jednak Jones znanych z komiksów Barksa, lecz ten z włoskich komiksów, którego oryginalne imię to Anacleto.
Mało kto w Polsce wie, że de facto jest dwóch Jonesów. Jeden "grubszy", a drugi "chudszy". W którymś momencie w Polsce się przyjęło, że obaj mają w przekładach to samo imię Jones. Można powiedzieć, że pod tym względem Donald i spółka "wygrywa", bo nie połączył dwóch sąsiadów w jednego. 

Cezar i Protazy, czyli Harpagon (Battista)

W 2. numerze Donalda i spółki w komiksie Wujek Sknerus i wulkaniczne fasolki oraz w 8. numerze Donalda i spółki w komiksie Nieznośne zawroty głowy Harpagon został przetłumaczony jako Cezar. Czyli w przeciwieństwie do poprzedniej sytuacji, w tym wypadku najpewniej połączono dwie postaci w jedną - Cezara, lokaja Sknerusa z Kaczych opowieści, i Harpagona, lokaja Sknerusa z komiksów.
Natomiast w 16. numerze Donalda i spółki w komiksie Dom strachu Harpagon został przetłumaczony jako Protazy. Jest to najpewniej nawiązanie do postaci Protazego z powieści Pan Tadeusz Adama Mickiewicza.

Burak, czyli Czarny Piotruś (Peg-Leg Pete)

W 2. numerze Donalda i spółki w komiksie Goofy i tajemnica przeziębionej mumii, a także w 4. numerze w komiksie Mickey i afera w Marsogrodzie oraz w 7. numerze w komiksie Babka świąteczna Czarny Piotruś został przetłumaczony jako Burak.
Jest to chyba najdziwniejsze tłumaczenie z Donalda i spółki, ponieważ mówimy tutaj o postaci znanej już z klasycznych kreskówek, trudno także domyślić się, jaka była geneza polskiej wersji, ponieważ nie jest ona oparta ani na włoskiej, angielskiej czy niemieckiej wersji.

Bakłażan i Czarna Łata, czyli Fantomen (Phantom Blot)

Fantomen w Donaldzie i spółce pojawił się aż pod czterema imionami. W 2. numerze w komiksie Donald i nieprzewidziane historie został przetłumaczony jako Bakłażan, w 10. numerze w komiksie Zagrożenie magnetyczne pojawia się jako Czarna Łata, w 20. numerze w komiksie O dwóch takich, co ukradli świąteczny nastrój wystąpił jako Upiór, natomiast w 42. numerze Donalda i spółki w komiksie Miłość i grzybobranie Fantomen został nazwany Mal Wersantem
Podobnie jak w poprzednim przypadku trudno dostrzec sens w pierwszym przypadku (choć może wynika ze zbieżności po włosku słów Macchia Nera, czyli Fantomen, i melanzana, czyli bakłażan), dwa kolejne przekłady oparte są na oryginalnym imieniu, natomiast ostatnie, które pojawiało się też w Komiksie Gigant, jest grą słów. Fantomen pod obecnym imieniem zaczął występować w polskich przekładach w 1995 roku.

Wiedźma Mim, czyli Wiedźma Hazel (Witch Hazel)

W 2. numerze Donalda i spółki w komiksie Donald i nieprzewidziane historie Wiedźma Hazel została przetłumaczona jako Wiedźma Mim. W tym przypadku sytuacja jest bardzo łatwa do wyjaśnienia - tłumaczka pomyliła dwie postaci wiedźm z komiksów i filmów Disneya. Ciekawe jednak jest to, że obecne imię Wiedźmy Mim pojawiło się dopiero w wydaniu Donald Ducka z sierpnia 1991 roku, wcześniej w komiksach nazywano ją Panią Mim.

Fuszerus, czyli Filon (Filo Sganga)

W 3. numerze Donalda i spółki w komiksie Sknerus i badania instytutu Foxan Filon pojawił się jako Filo Sganga, czyli zachowano imię oraz nazwisko z oryginalnego wydania. Nazwisko Sganga nie pojawiło się później w polskich wydaniach. Natomiast w 24. numerze w komiksie Kwall Street Filon został przetłumaczony jako Fuszerus.
Później przez lata Filon nie pojawiał się w komiksach wydawanych w Polsce, obecne imię zaczęło się dopiero regularnie pojawiać w Gigantach na przełomie wieków.

Panna Kaczett, czyli Panna Dziab (Miss Quackfaster)

W 3. numerze Donalda i spółki w komiksie Sknerus i Kłopotliwe „K” panna Dziab pojawiła się jako Panna Kaczett, co jest wprost oparte na włoskim imieniu postaci, czyli miss Paperett. Sprawa w przypadku sekretarki Sknerusa jest wyjątkowo skomplikowana, ponieważ przez lata występowała w komiksach pod różnymi imionami, natomiast obecnie przyjęło się, że "starsza" wersja obecna w historiach w Kaczorze Donaldzie to panna Stempel, a "młodsza" obecna w historiach w Gigancie to panna Dziab.

 

Brygida i Bredzia, czyli Kaczencja (Brigitta McBridge)

W 3. numerze Donalda i spółki w komiksie Sknerus i badania instytutu Foxan Kaczencja została przetłumaczona jako Brygida McBridge. Polska wersja imienia nawiązuje do imienia postaci w języku włoskim, a nazwisko McBridge jest wprost przekopiowane z oryginału.
Natomiast w 24. numerze w komiksie Kwall Street, w 32. numerze w komiksie Romans wszechczasów oraz w 42. numerze w komiksie Konkurs poetycki Kaczencja została przetłumaczona jako Bredzia. Imię to też pojawiało się w pierwszej serii Komiksu Gigant, później w 1999 roku postać powróciła jako Kwaudia, a obecnie imię jest używane dopiero od 2000 roku.

Czikita i Kwokita, czyli Kwarella Dziobak (Clara Cluck)

W 3. numerze Donalda i spółki w komiksie Sknerus i badania instytutu Foxan Kwarella Dziobak została przetłumaczona jako Czikita, co nawiązuje do włoskiej wersji jej imienia (Chiquita). Natomiast w 30. numerze w komiksie Piękna i Diodak pojawiła się pod bardzo podobnym imieniem Kwokita.
Choć jest to postać pochodząca z klasycznych krótkometrażówek, to zwykle pojawia się tylko w epizodycznych rolach, dlatego w polskich przekładach przez wiele lat występowała pod wieloma imionami.

 

Bulwa, czyli Zocha (Trudy)

W 4. numerze Donalda i spółki w komiksie Mickey i afera w Marsogrodzie Zocha została przetłumaczona jako Bulwa, natomiast w 7. numerze w komiksie Babka świąteczna pojawiła się jako Trudy, czyli pod oryginalnym imieniem.
Pierwsze imię najpewniej nawiązuje do wcześniej wspominanego imienia Piotrusia, czyli Burak, tak samo jak w tamtym przypadku, nie jest przekładem z jakiegokolwiek języka. Co ciekawe, stosowane do dziś imię Zocha też po raz pierwszy pojawiło się w Donaldzie i spółce, w 23. numerze w komiksie Rozpaczliwie szukam Zochy.

Kajdani, czyli Aspirant Glina (Detective Casey)

W 5. numerze Donalda i spółki w komiksie Mickey i powrót doktora Krogulisa oraz w 10. numerze Donalda i spółki w komiksie Zagrożenie magnetyczne Aspirant Glina został przetłumaczony jako Kajdani.
Jest to nawiązanie do włoskiego imienia postaci (Manetta), które oznacza kajdany. Nie był to jedyny przypadek, gdy w polskim przekładzie do tego nawiązano, w Komiksie Gigant Glina co najmniej dwa razy pojawił się jako Caydana. Obecne imię utrwaliło się pod koniec lat 90.

Tosia, czyli Tasia (Webby)

W 5. numerze Donalda i spółki w komiksie Tosia i robot Tasia została przetłumaczona jako Tosia. W tym przypadku być może mamy do czynienia z literówką, a nie innym tłumaczeniem imienia postaci na język polski, ponieważ postać występowała regularnie w Kaczych opowieściach, które były emitowane w wersji z polskim dubbingiem od początku 1991 roku.

Robo Paper / Cezar, czyli Robokwak (Gizmoduck) / Hydrant Pisanko (Fenton Crackshell)

W 5 numerze Donalda i spółki w komiksie Tosia i robot Robokwak został przetłumaczony jako Robot Paper. Mocno to sugeruje, że choć komiks oryginalnie został stworzony po angielsku, to został przełożony z włoskiego, ponieważ "papera" to po włosku kaczka, a włoskie imię tej postaci to Robopap.
Dziwniej było z prawdziwą tożsamością Robokwaka, ponieważ w tym samym komiksie postać znana jako Cyfron Liczypiórek lub Hydrant Pisanko (w zależności od wersji dubbingowej) została przetłumaczona jako Cezar. Prawdopodobnie była to pomyłka, gdyż Cezar jest imieniem innej postaci z serialu Kacze opowieści, lokaja Sknerusa McKwacza. Mogła wynikać to z tego, że odcinki z Hydrantem w polskiej telewizji pojawiły się dopiero w połowie 1992 roku, czyli kilka miesięcy po premierze komiksu.

Kil, czyli Alojzy Łom (Scuttle)

W 11 numerze Donalda i spółki w komiksie Poławiacze pereł Alojzy Łom został przetłumaczony jako Kil. Do dzisiaj zdarza się, że pomocnik Piotrusia występuje pod innymi imionami, ale ogólnie od połowy lat 90. najczęściej jest stosowane obecne imię.

Tyberiuszek, czyli Felek (Tiburzio)

W 12 numerze Donalda i spółki w komiksie Syn słońca Felek został przetłumaczony jako Tyberiuszek. Obecne polskie imię osła przyjęło się dopiero wiele lat później, wraz z premierą MegaGiga, w którym pojawiło się więcej komiksów z żywiołowym osłem.

Fredek, czyli Ferdek (Ferdie)

W 17. numerze Donalda i spółki w komiksie Dziedzictwo Mozarta Mordek i Ferdek zostali przetłumaczeni jako Mordek i Fredek. Istnieją jednak spore szanse, że była to literówka.

Kuglara McMacher, czyli Roberta

W 23. numerze Donalda i spółki w komiksie O dwóch takich, co nie ukradły dziesięciocentówki Roberta została przetłumaczona jako Kuglara McMacher vel Szczwana Szpenia. Obecne polskie imię czarownicy, które jest kopią oryginału, przyjęło się jednak dość niedawno, wraz z pojawieniem się MegaGiga i Giganta Mamuta, wcześniej postać pojawiała się pod innymi imionami, jak np. Kwabrina.

Kruczek, czyli Edgar (Ratface)

Natomiast w 40. numerze Donalda i spółki w komiksie Młotek na czarownice Edgar został przetłumaczony jako Kruczek. Choć nie był to pierwszy występ kruka w komiksie Disneya wydanym w Polsce, to najprawdopodobniej po raz pierwszy tutaj został jakkolwiek nazwany. Imię Edgar natomiast po raz pierwszy pojawiło się w Kaczorze Donaldzie z 1995 roku.

A jaka jest wasza opinia na temat dawnych tłumaczeń imion postaci z Donalda i spółki? Podobają się wam, czy raczej za nimi nie przepadacie? A może nawet któreś z dawnych tłumaczeń bardziej się wam podoba niż obecnie obowiązujące? Chętnie przeczytamy wasze opinie na ten temat. Dajcie także znać, czy bylibyście zainteresowani innymi artykułami na temat dawnych tłumaczeń imion postaci na język polski?

Źródła ilustracji: materiały własne

Przy pisaniu artykułu korzystałem m.in. z portalu inducks.org
Współpraca: Radosław Koch