Historia publikacji komiksów Disneya w krajach bałtyckich

Na łamach Kaczej Agencji Informacyjnej często pojawiają się teksty o zachodnioeuropejskich rynkach, gdzie ukazuje się wiele komiksów Disneya. Nie brakuje też sporadycznych informacji o Grecji czy Brazylii. Czasami pojawiały się też artykuły dotyczące Czech, w których polski Egmont ostatecznie zamknął wszystkie pisma z kaczkami i myszami, oraz Rosji, gdzie nowe wydawnictwo ACT coraz lepiej radzi sobie z wydawaniem komiksów Disneya. 

Jak jednak wygląda sytuacja komiksów Disneya w krajach bałtyckich - Litwie, Łotwie i Estonii? Wbrew pozorom, nie aż tam aż źle. Jak na państwa, które łącznie zamieszkuje 6 mln ludzi, czyli niewiele więcej niż samo województwo śląskie, to ukazuje się naprawdę wiele komiksów Disneya. Podobnie jak w Polsce, komiksy wydaje tam Egmont, a niektóre serie są dość zaskakującymi kopiami polskich wydań.

LITWA

Przegląd zaczynamy od sąsiada Polski, czyli Litwy. Historia komiksów Disneya rozpoczęła się tam w 1993 od publikacji serii Mickey Mouse, która w 1996 roku została przekształcona w Donaldas ir kiti. Podobna zmiana tytułu - z Mikiego na Donalda, dokonano na prawie wszystkich rynkach, a protoplastą w tym był polski Kaczor Donald. Mickey Mouse było wydawane jako miesięcznik, początkowo pismo z Donaldem ukazywało się w tej samej częstotliwości, lecz w połowie 1998 przekształcono je w dwutygodnik.
Donaldas ir kiti jest ewenementem w regionie, ponieważ w przeciwieństwie do czeskiego, słowackiego, węgierskiego czy, później wspomnianego, łotewskiego Donalda, nie był nigdy odpowiednikiem polskiego Kaczora Donalda. Choć liczył tyle samo stron - 48 i zawierał podobne gadżety, to różnił się w środku od polskiego pisma. W 2015 roku magazyn zmienił częstotliwość wydania na miesięcznik, a teraz ukazuje się co dwa miesiące. Co warte podkreślenia, tamtejszy Egmont hucznie świętował publikację 500. wydania w 2017 roku, co widać po zamieszczonej poniżej okładce.

Przez wiele lat corocznie na Litwie wydawane było także specjalne twardo-okładkowe wydanie magazynu. Prawdopodobnie po raz ostatni tego typu tom został opublikowany 2017 roku, ale ze względu na brak numeracji, nie jest to pewna informacja. Każde tego typu wydanie liczyło 80 stron i było wypełniony różnorakimi współczesnymi opowieściami z kaczkami i myszami. Prawdopodobnie był to jedyny rynek, gdzie tego typu rocznik ukazywał się. W ciągu ostatnich lat tamtejszy Egmont nieskutecznie próbował wprowadzić m.in. dziecięcą wersję pisma czy też specjalne wydania z gadżetem.
W 2008 roku na Litwie wystartował MegaGiga Donaldas ir kiti. Zbieżność nazw z polskim MegaGiga nie jest przypadkowa, ponieważ, jak możecie zobaczyć poniżej, przez pierwsze kilka lat wydawania serii, używano tego samego loga co w Polsce. Tomy ukazywały się co pół roku, a w ramach kolejnych wydań przedrukowano zagraniczne tematyczne tomy, czyli najpierw 448-stronicowe, a później 512-stronnicowe. Ostatni, 15. tom, ukazał się na początku 2015 roku.
W latach 2012-2014 w cyklu półrocznym, może czteromiesięcznym, wydawany był też litewski Donaldas tavo kišenėje. 256-stronnicowa seria jednak nie podbiła litewskiego rynku, ponieważ wydano jej tylko 7 tomów. Inaczej było z innymi krajami bałtyckimi, co pokaże dalsza część artykułu. 

ŁOTWA

Na Łotwie komiksy Disneya zaczęły być wydawane w 1992 roku. Od razu wystartowano z dwoma tytułami - Mickey Mouse, wydawanym jako miesięcznik, i DuckTales, publikowanym w cyklu dwumiesięcznym. W 1993 roku dołączyło do nich pismo Knaps Makdaks (czyli Wujek Sknerus) będące lokalną wersją Donalda i spółki, 96-stronnicowym magazynem w formacie Giganta, lecz zawierającym komiksy ze starszych zagranicznych tomów i wydawanym tylko 2-3 razy do roku.  Później nastąpiło wiele zmian - w 1994 DuckTales przestało być wydawane, w 3 lata później Knaps Makdaks został zlikwidowany, a Mickey Mouse przekształcony w Donalds Daks.
Szybko po zmianie nazwy Donald Daks stał się dwutygodnikiem, początkowo zawierającym inne komiksy niż polski Kaczor Donald, a od końca 2000 roku wydawanym razem w polskim pismem. Do 2012 roku magazyn był dwutygodnikiem, później jego tryb wydawania zmienił się na miesięcznik, a od połowy 2016 roku jest wydawany jako dwumiesięcznik. Co ciekawe, choć od połowy 2018 roku polski Kaczor Donald jest drukowany niezależnie od innych krajów, to łotewskie pismo nadal  bazuje na wybranych polskich wydaniach i, co widać po okładce, najnowszy numer łotewskiego Donalds Daksa jest dokładnie tym samym co kolejny numer polskiego Kaczora Donalda. 

W przeciwieństwie do Litwy, na Łotwie nigdy nie próbowano wydawać 512-stronnicowych Gigantowych tomów, za to od 2012 roku z sukcesem jest publikowana lokalna wersja Giganta, czyli Donalds Daks Tavā Kabatā. W ramach serii są przedrukowywane wybrane tomy produkowane na rynki Europy Zachodniej. Do 2016 roku kolejne tomy ukazywały się co 2 miesiące, natomiast obecnie cykl wydawany jest jako kwartalnik. Co ciekawe, w przeciwieństwie do estońskiej czy polskiej wersji, łotewski Gigant jest drukowany osobno - na grubszym papierze.
Na tamtejszym rynku ukazały się także dwa specjalne albumy z okazji okrągłych urodzin Kaczora Donalda - Mickey Mouse Extra - Donaldam 60, będący łotewską wersją wydanych także w Polsce Urodzin Kaczora Donalda oraz Donalds Ducks - Daudz laimes, Donald! wydany w 2004 roku na 70. urodziny Donalda na bazie tomu opublikowanego w Skandynawii. 

ESTONIA

Estonia to najmniejszy z krajów bałtyckich, lecz wydaje się tam od wielu lat najwięcej komiksów Disneya. W latach 70. na tamtejszy rynek trafił jeden tom z przetłumaczonymi z fińskiego komiksami, lecz regularna publikacja kaczych i mysich historii rozpoczęła się w 1992 roku wraz z startem Miki Hiir. Co jest bardzo ciekawe, pisma w innych krajach nieustannie się zmieniały - wprowadzano dodatkowe działy, zwiększano objętość, dodawano gadżety itp.. Natomiast estoński Miki Hiir od 28 lat jest dokładnie tą samą gazetą - 36-stronicowym magazynem zawierającym 32 strony komiksu. To tak jakby w Polsce cały czas był wydawany Mickey Mouse tak samo jak w 1992 roku. Obecnie pismo ukazuje się jako miesięcznik, natomiast przez krótki okres, w latach 1998-2002, było dwutygodnikiem.
Innym od lat publikowanym pismem jest Miki Hiir - Eriväljaanne, które można nazwać regularnym wydaniem specjalnym. Wydawany od 1995 roku magazyn ukazuje się co kwartał, lecz bywały okresy, kiedy kolejne numery trafiły co 2 miesiące,. Pismo bardzo przypomina polskiego Kaczora Donalda - każdy z numerów liczy 48 stron, poza komiksami zawiera inne działy, a prezentem jest plastikowy gadżet. 

W latach 1992-1996 w Estonii była wydawana seria Onu Robert będąca bardzo nieregularnie publikowanym odpowiednikiem polskiego Donalda i spółki. Tomy pokrywały się z wcześniej wspomnianą łotewską edycją i składały się głównie z komiksów wydanych kilka lat wcześniej w Europie Zachodniej. W 1995 roku natomiast pojawił się album Minu elu lugu zawierający komiks Roty o narodzinach Donalda.
Gigantowe komiksy powróciły do Estonii po 12 latach, w 2008 roku, w ramach serii Miki Hiir Koomiksikogu będącej niczym innym jak estońską wersją Giganta. 256-stronicowe tomy w kieszonkowym formacie musiały trafić na podatny grunt, ponieważ seria, początkowo wydawana jako kwartalnik, od 2011 nieprzerwanie ukazuje się w cyklu dwumiesięcznym. Na ten moment ukazało się już 68 tomów estońskiego wydania.
Tuż po tym, pod koniec 2010 roku, ruszyła kolejna seria, czyli Koomiksikogu Extra, znana też jako Suurkoomiks, będąca estońskim odpowiednikiem polskiego MegaGiga. Kolejne 512-stronnicowe tomy były wydawane raz, dwa do roku. Ostatni tom do tej pory pojawił się wiosną 2019 roku, lecz ze względu na bardzo nieregularny tryb wydawniczy, trudno jednoznacznie stwierdzić, czy seria została jedynie zawieszona, czy ją zlikwidowano. 

Na tym jednak nie kończą się estońskie wydania komiksów Disneya. W 2014 roku na tamtejszy rynek trafiło aż 5 tomów specjalnej Gigantowej serii - Miki Hiir. Koomiksikogu. Maailma ajalugu będącej kopią historycznych cyklów wydanych w Europie Zachodniej, choćby norweskiego Donalds verdenshistorie. Każdy z tomów zawierał 300 stron komiksów opowiadających o przygodach kaczek w jednej z epok historycznych.
Kolejny tego typu cykl pojawił się w Estonii 2016 roku. Wówczas ukazały się 3 tomy serii Miki Hiir. Kirjandusklassika poświęconej parodiom literackich dzieł z kaczkami i myszami.  Podobnie jak w poprzednim przypadku, tomy były wzorowane na podobnej edycji wydanej w Norwegii, a każdy z nich liczył 384 strony.
Ciut wcześniej, w 2013 roku estoński Egmont poszedł w stronę bardzo ekskluzywnego wydania, kosztującego znacznie więcej niż inne wydane do tej pory komiksy. W księgarniach pojawił się pierwszy tom Hall of Fame Dona Rosy, który w Polsce jest znany jako Kaczogród. Wydany w dużym formacie i w twardej oprawie album jednak na pewno nie był sprzedażowym hitem, bo jeszcze przez dłuższy czas był sprzedawany w wyprzedażach.

Litwa, Łotwa, Estonia - niby podobne rynki, a jednak zupełnie inne. W każdym z nich historia wydawania komiksów Disneya potoczyła się inaczej. Czy nie zaskakuje was fakt, że obecnie najlepiej wychodzi na tym Estonia, gdzie główny magazyn nigdy nie stał się dodatkiem do plastikowego gadżetu, a pozostał tym samym czym był Mickey Mouse w 1992 roku? Z drugiej strony - to litewski Donald ir kiti jako jedyne pismo z tego regionu osiągnęło liczbę 500 wydanych numerów. Warto też zadać sobie pytanie jak to możliwe, że w malutkiej Estonii można wydawać historyczne lub literackie Giganty, a w Polsce nie.

Źródło ilustracji: materiały prasowe - Egmont, Disney Publishing Worldwide